Idea Europejskiej Stolicy Kultury przyjęła się na kontynencie w roku 1985, kiedy pierwszym miastem noszącym ten tytuł były greckie Ateny. Wybór miasta, które będzie Europejską Stolicą Kultury reguluje prawo unijne, zgodnie z procedurami wprowadzonymi w 2005 roku. Od 2010 roku Unia Europejska przekazuje wybranym miastom po 1,5 miliona euro w celu rozwinięcia swojej oferty kulturalnej i przyciągnięcia międzynarodowej publiczności. W roku 2020 miano Europejskiej Stolicy Kultury nosić będą irlandzkie Galway oraz chorwacka Rijeka. I właśnie to drugie miasto jest tematem poniższego artykułu.

Dlaczego Rijeka?

W roku 2020 Chorwacja obejmuje prezydencję w Unii Europejskiej, a jej największy port – Rijeka, został ogłoszony Europejską Stolicą Kultury. Rijeka jest pierwszym chorwackim miastem, które otrzymało ten tytuł i dołączyło do grona sześćdziesięciu miast, które to miano nosiły. Tematami programowymi miasta są woda, praca i migracja, a cały rok zostanie utrzymany w konwencji „Portu Różnorodności”. Rijeka swoim charakterem idealnie wpisuje się w ideę Europejskiej Stolicy Kultury: jako port jest symbolem symbiozy i otwartości na nowości, szerzy indywidualizm, rozwój, odwagę, tolerancję, akceptację i ambicję. Te hasła będą rozbrzmiewać w Rijece od 1 lutego 2020 roku do końca stycznia 2021. W tym czasie odbędzie się ponad sześćset wydarzeń kulturowych, skierowanych do przedstawicieli wszystkich pokoleń. W tworzeniu tych wydarzeń udział wezmą zarówno mieszkańcy miasta, jak i Rząd Republiki Chorwacji, Województwo Primorsko-Gorańskie, Uniwersytet w Rijece oraz Wspólnota Turystyczna Miasta Rijeki.

Chorwacja. Rijeka – historia miasteczka

Rijeka jest trzecim największym miastem Chorwacji (po Zagrzebiu i Splicie) oraz jej największym portem. Pierwsze historyczne informacje dotyczące miasteczka można spotkać w zapiskach pochodzących z I wieku naszej ery. W czasach Oktawiana Augusta, Rijeka została przemianowana na Flumen i do VI wieku należała do rzymskiej prowincji Dalmacja. W kolejnych latach Rijeka była oblegana przez wojska Karola Wielkiego i stała się częścią imperium Karolingów, aby jeszcze wielokrotnie zmieniać przynależność. W 1466 roku została wykupiona przez arcyksięcia austriackiego, cesarza Fryderyka III Habsburga i stanowiła własność Austrii do XX wieku, kiedy rozpadły się Austro-Węgry. Rijeka stała się następnie Wolnym Miastem Fiume, znajdując się pod podwójną jurysdykcją Włoch i Jugosławii. Po rozpadzie Jugosławii w 1991 roku miasto utraciło swoją pozycję, a wiele zakładów pracy zbankrutowało. Nadal trwa trudny okres przejściowy pomiędzy nastawionym na przemysł miastem starej Jugosławii, a oblężonym przez turystów miastem chorwackim. Od 2018 roku, pomimo tego, że oficjalnym językiem Rijeki jest chorwacki, w mieście pojawiły się dwujęzyczne znaki informacyjne, zarówno chorwackie, jak i włoskie.

Rijeka – atrakcje

Wyjątkowo popularny jest Karnawał w Rijece, odbywający się co roku między styczniem i marcem. Ten największy chorwacki karnawał cieszy się ogromną popularnością – publiczność liczy się w setkach tysięcy widzów. W dorocznym balu karnawałowym, organizowanym w pałacu gubernatora w Rijece, udział biorą politycy, sportowcy, celebryci i ambasadorzy. Z kolei głównymi zabytkami i atrakcjami architektonicznymi, które należy zobaczyć, przebywając w Rijece są dziewiętnastowieczny Chorwacki Teatr Narodowy, sanktuarium Matki Bożej z Trsatu, trzynastowieczny Zamek Trsat oraz Pałac Modello. Ponadto, będąc w Rijece należy przespacerować się schodami Petara Kružića, które prowadzą z Rijeki do Trsatu. Składają się one z 561 kamiennych schodów i początkowo służyły pielgrzymom, którzy chcieli się dostać do sanktuarium w Trsacie. Wzdłuż schodów ciągną się kaplice i posągi datowane na XV, XVII i XVIII wiek.